Evde fermente turşu yapmak, hem sağlıklı hem de lezzetli bir atıştırmalık elde etmek için harika bir seçenektir. Fermente turşunun sağlığa faydaları oldukça fazla, özellikle bağırsak sağlığına ve bağışıklık sistemine olumlu etkisinden bahsedilebilir.
İlk olarak, fermente turşu nedir sorusuna yanıt verelim. Fermente turşu, sebzelerin su, tuz ve baharatlar eşliğinde fermantasyona bırakılması sonucu oluşan doğal koruyucularla dolu lezzetli bir probiyotiktir. Bu sayede, hem besin içeriği korunur hem de bağırsakta dost bakterilerin üremesi sağlanır.
Gerekli malzemeler arasında sebzeler, tuz, baharatlar ve uygun boyutlu kavanozlar yer almaktadır. Sebzeler arasında lahana, havuç, salatalık, turp, sarımsak gibi çeşitli sebzeler tercih edilebilir. Baharatlar arasında kimyon, karabiber, kişniş, acı biber gibi çeşitli baharatlar kullanılabilir. Kavanozların ise sterilize edilmesi önemlidir.
- Sebzelerin hazırlığı: Sebzeler yıkanır, dilimlenir ve uygun boyutlara kesilir.
- Baharatların hazırlığı: Baharatlar uygun oranlarda hazırlanır, gerektiğinde öğütülür.
- Kavanozların hazırlığı: Kavanozlar temiz ve steril bir şekilde hazırlanır, vidaları sıkıca kapatılır.
Fermente etme sürecinde, sebzeler kavanoza yerleştirilir ve üzerlerine baharatlar ilave edilir. Tuz ve su eklenir ve kavanoz sıkıca kapatılır. Fermentasyon sürecine başlaması için, kavanozun ılık bir yerde bekletilmesi gerekir. Bu süreç 2-3 hafta kadar sürer. Fermente turşu, kullanıma hazır olduğunda uygun bir şekilde saklanmalıdır. Afiyet olsun!
Fermente Turşu Nedir?
Fermente turşu, sebzelerin doğal yolla mayalandırılması ve korunması sonucu elde edilen doğal bir atıştırmalıktır. Bu yöntemde sebzeler, su ve tuz gibi doğal malzemeler kullanılarak hazırlanır ve fermantasyon süreci sonucunda lezzetli, besleyici ve sağlıklı bir ürün ortaya çıkar. Fermente turşular, probiyotik özellikleri sayesinde sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına katkı sağlar, bağırsaklardaki faydalı bakteri sayısını arttırır, sindirim problemlerini azaltır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Ayrıca, fermente turşular kalori açısından düşük olduğu için diyet yapanlar tarafından tercih edilebilir. Evde kolayca yapabileceğiniz fermente turşu tarifleriyle sağlıklı bir atıştırmalık hazırlayabilirsiniz.
Gerekli Malzemeler
Fermente turşu yapmak için gereken malzemeler oldukça basit ve kolayca bulunabilir. İşte ihtiyacınız olan malzemeler ve özellikleri:
- Sebzeler (lahana, havuç, salatalık, kereviz gibi)
- Taze ve sağlam olmalı
- İstenilen boyutta doğranmış olmalı
- Kimyasal işlem görmemiş olmalı
- Tuz (kaya tuzu, deniz tuzu veya himalaya tuzu kullanılabilir)
- Tuz, fermente işlemi için hayati bir rol oynar
- 1 kilogram sebzeye yaklaşık 2 yemek kaşığı tuz yeterli olacaktır
- Baharatlar (kekik, hardal tohumu, karanfil, sarımsak, dereotu gibi)
- Baharatlar fermente turşunun lezzetini artırmak için eklenir
- Baharatların miktarına lezzet tercihlerinize göre karar verebilirsiniz
- Kavanoz
- Cam veya seramik kavanozlar kullanılmalıdır
- Kapağı sıkıca kapatabilecek bir kavanoz seçin
- Temiz olduğundan emin olun
Bu malzemeleri temin ettikten sonra fermente turşu yapımına hazırsınız demektir. Şimdi sıra geldi adım adım nasıl yapabileceğinizi öğrenmeye.
Sebzeler
Fermente turşu yaparken kullanabileceğiniz birçok farklı sebze var. En yaygın olarak kullanılanlar arasında lahana, havuç, salatalık, karnabahar, pancar, sarımsak, soğan ve biber yer alır. Sebzelerin taze ve sağlıklı olmasına dikkat edilmelidir. Sebzelerin kabukları temizlenmeli, dilimlenmeli veya rendelenmelidir. Bazı sebzelerde çekirdek veya sert yapılar bulunabilir, bunlar çıkarılmalıdır.
Sebzelerin fermentasyon sürecinde yumuşayacağı ve tadının değişebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, turşu yapılırken sebze kalınlığına dikkat edilmelidir. İstenirse sebzeler farklı boyutlarda kesilebilir.
Ayrıca, sebzelerin fermente edilmeden önce tuzlama işleminden geçirilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Bu işlem sebzelerin suyunu salmasına yardımcı olur ve fermantasyon sürecinin başlamasına yardımcı olur.
Hangi sebzelerin turşu yapımında kullanılacağına karar verirken damak zevkine de dikkat etmek önemlidir. Sebze seçimi yapılırken sebzelerin tadının birbirini tamamlayacak şekilde seçilmesine özen gösterilmelidir.
Baharatlar ve Tuz
Fermente turşuda kullanılan baharatlar, lezzet ve aroma katmak için oldukça önemlidir. Baharatlar aynı zamanda turşunun sağlık açısından da faydalı olmasına yardımcı olur. Fermente turşuda en sık kullanılan baharatlar arasında sarımsak, karabiber, sumak, kimyon, kırmızı biber, kekik ve dereotu bulunur.
Tuz miktarı da fermente turşunun başarılı bir şekilde hazırlanması için oldukça önemlidir. Tuz, sebzelerdeki suyun dışarı atılmasına ve zararlı mikropların oluşmasının önlenmesine yardımcı olur. Genellikle, turşu yapımında kullanılan tuz miktarı sebzelerin ağırlığının yüzde 2 ila 3’ü arasında olmalıdır.
Baharatların ve tuzun miktarı ise kişisel tercihe göre değişebilir. Ancak, önerilen miktarlar genellikle turşu yapımındaki sebzelerin genişliği, türü ve gramajına göre belirlenir. Bir turşu tarifinde kullanılacak baharatların doğru miktarını belirlemenin en iyi yolu, tarifin işlenişini anlamak ve ölçüleri dikkatlice izlemektir.
- Sumak – 1 çorba kaşığı
- Karabiber – 1 tatlı kaşığı
- Sarımsak – 4 diş
- Kekik – 1 çorba kaşığı
- Kırmızı Biber – 1 tatlı kaşığı
- Dereotu – 1 çorba kaşığı
Yukarıdaki örnekler fermente turşu tariflerinde kullanılabilecek baharat miktarlarıdır. Tuz miktarı içinse, 1 kilogram sebzeye 20-30 gram tuz eklenmesi uygun olacaktır. Ancak, baharat ve tuz düzeyleri, kişisel tercih ve tat damaklarına bağlı olarak değişebilir.
Kavanozlar
Fermente turşu yapmanın en önemli adımlarından biri, uygun kavanozları seçmek ve doğru şekilde hazırlamaktır. Kavanozlar, herhangi bir koku, renk veya tat almayacak şekilde seçilmeli ve temizlenmelidir. Cam kavanozlar, plastik kavanozlardan daha iyidir çünkü daha dayanıklı ve daha kolay temizlenebilirler. Kavanozun kapasitesi, turşu yapacağınız sebzeler ve baharatlara bağlıdır, ancak genellikle en az 1 litre kapasiteli olması önerilir.
Kavanozları iyice yıkamak ve kurutmak önemlidir. Sıcak su ve sabun kullanarak kavanozları yıkayın ve iyice durulayın. Daha sonra, kavanozları kaynar suda 10 dakika boyunca kaynatın ve kapağını da kaynar su ile temizleyin. Kavanozlarınız tamamen kuru olduğundan emin olun.
Fermente turşu yaparken kavanozların dezenfekte edilmesi gerekmektedir. Bunun için, kavanozları birkaç saat tuzlu suda bekletebilir ve daha sonra iyice durulayabilirsiniz. Alternatif olarak, kavanozları sirke veya alkol içeren solüsyonlarla da dezenfekte edebilirsiniz. Kavanozların temizliği ve dezenfeksiyonu, fermente turşunun sağlıklı ve lezzetli olması için son derece önemlidir.
Fermente Turşu Yapımı Adımları
Fermente turşu yapımı oldukça kolaydır ancak birkaç adıma dikkat etmeniz gereklidir. İlk olarak sebzelerinizi hazırlayarak başlayın. Sebzeleri yıkayın ve kesim işlemlerini tamamlayın. Ardından uygun boyutta sterilize edilmiş bir kavanoz seçin ve içerisine sebzelerinizi yerleştirin. Sebzelerin üstüne baharatları ilave edin.
Sonrasında su ve tuz karışımını hazırlayarak kavanoza ilave edin. Karışımın sebzelerin üstünü tamamen kaplaması gerekiyor. Kavanozun kapağını sıkıca kapattıktan sonra serin bir yerde beklemeye alabilirsiniz. Fermantasyon süreci birkaç gün- hafta kadar sürebilir.
Fermente turşunuzu saklamak için serin bir yer tercih etmelisiniz. Ayrıca turşunun tadı kıvamına geldiği zaman tüketmeniz önemlidir. İşte bu kadar! Adım adım fermente turşu yapabilirsiniz.
Hazırlık
Fermente turşu yapımının ilk aşaması, sebzelerin hazırlanmasıdır. Sebzeler temizlenmeli, kabukları soyulmalı ve dilimlere ayrılmalıdır. Dilimlenmiş sebzeler kavanoza sığacak boyutta olmalıdır.
Baharatların hazırlanması da önemlidir. Baharatlar taze veya kuru olarak kullanılabilir. Kuru baharatlar önceden öğütülmeli veya ezilmelidir. Baharatlar tuzla birleştirilerek önceden karıştırılabilir.
Kavanozların hazırlanması da yapım için oldukça önemlidir. Kavanozlar sıcak su ile iyice yıkanmalı ve ardından kaynar su ile dezenfekte edilmelidir. Kavanozlar tamamen soğuduktan sonra kullanıma hazır hale gelir.
Tüm hazırlıklar yapıldıktan sonra, fermente turşu yapımına geçilebilir. Aşağıdaki adımlara dikkat ederek, kendi fermente turşunuzu kolaylıkla hazırlayabilirsiniz.
Fermente Etme
Fermente turşu yapımındaki en önemli adım, sebzelerin kavanoza yerleştirilmesi ve fermantasyon sürecinin başlatılmasıdır. İlk olarak, sebzelerinizin doğru büyüklükte ve şekilde kesildiğinden emin olun. Sebzelerinizi kavanoza sıkıca yerleştirin, ancak kavanozu doldurmayın. Sebzelerin üstüne tuz serpin ve ellerinizle sebzeleri hafifçe ovun, böylece tuz sebzelerin her köşesine ulaşır. Ardından, sebzelerin üzerini örtecek kadar su ilave edin, ancak suyun tuzlu olması gerektiğini unutmayın.
Fermantasyon sürecini başlatmak için kavanozun ağzını kapatın ve hava kilidi takın, bu sayede havanın kavanoza girmesine izin verilir ve turşunun fermantasyon süreci başlatılır. Kavanozun güneş görmeyen bir yerde, oda sıcaklığında 1-2 hafta süreyle bırakın. Bu süreçte fermantasyon gerçekleşecek ve turşunuz mayalanacaktır. Fermentasyon sürecinin tamamlandığını anlamak için turşunun ekşimsi, turunçgil bir tadı olması gerekir.
Saklama
Fermente turşunun doğru şekilde saklanması gerekmektedir. Fermente turşuların, odanın sıcaklığına göre farklı sürelerde hazır hale gelebileceği unutulmamalıdır. Fermente turşuların hava almayacak şekilde kapalı bir kavanozda saklanması önemlidir. Kapaklar her gün açılarak gaz çıkışı sağlanır, ayrıca kavanozlardaki salamuraların sebzelerin üzerini örtecek şekilde olduğundan emin olunmalıdır. Fermente turşular, buzdolabında saklanmalıdır ve yaklaşık 6 ay kadar dayanabilir. Servis edilirken turşu suyu sıkılarak servis edilebilir veya dilimlenerek garnitür olarak kullanılabilir.
Farklı Fermente Turşu Tarifleri
Fermente turşu yapmanın en güzel yanı, farklı tatları deneme şansınızın olmasıdır. Sebzeler, baharatlar ve tatlar farklılaştıkça fermente turşunuzun tadı da farklılaşacaktır. İşte size farklı fermente turşu tariflerinden birkaçı:
- Ferahlatıcı Nane Turşusu: Salatalık dilimleri, taze nane yaprakları ve dilerseniz sarımsakla hazırlayabileceğiniz bu turşu, sıcak yaz günlerinde kendinizi ferahlatmanızı sağlayacaktır.
- Köri ve Havuç Turşusu: Baltık ülkelerine özgü olan bu tarifte, havuç, soğan ve sarımsak gibi sebzelerle, köri baharatı kullanarak hem turşu hem de sağlık dolu bir lezzet elde edebilirsiniz.
- Lahana ve Kimchi: Asya mutfağından bir fermente turşu olan Kimchi, acılığı ve besleyici özellikleriyle bilinir. Geleneksel tarifinde beyaz lahana, turp, havuç, sarımsak, imbir, biber ve balık sosu kullanılır.
Ayrıca patlıcan, kereviz, brokoli, pancar gibi sebzelerle de farklı fermente turşular yapabilirsiniz. Baharat olarak tarçın, zerdeçal, kimyon, kişniş, toz biber ve doğal olarak deniz tuzu kullanarak tariflerinizi zenginleştirebilirsiniz. Kendi kendinize turşu yapmak size mutfağınızda yaratıcılık ve fermente lezzetlerin tadını çıkarma fırsatı sunar.
